Model Tuckmana

(ang. Tuckman’s model) to model rozwoju grupy opracowany przez Bruce’a Tuckmana w latach 60. XX wieku. Model ten opisuje etapy, przez które przechodzą zespołu m.in. programistyczne w procesie formowania, wzmacniania i rozwiązywania problemów. W modelu Tuckmana wyróżnia się pięć etapów rozwoju grupy:

1. Forming

Etap tworzenia zespołu, na którym członkowie zespołu poznają się nawzajem, ustalają cel projektu i kierunek działań.
W fazie forming członkowie zespołu poznają się nawzajem i nawiązują swoje pierwsze relacje. Często w tej fazie panuje niepewność i brak jasno określonych ról w zespole. Przykładem sytuacji w fazie forming może być pierwsze spotkanie nowo utworzonego zespołu programistycznego, gdzie członkowie przedstawiają swoje umiejętności i wizje dotyczące projektu, a jednocześnie poznają siebie nawzajem i próbują nawiązać pierwsze relacje. W tej fazie lider zespołu powinien pomóc w określeniu celów projektu oraz wyjaśnić role i oczekiwania dotyczące pracy w zespole.

Przykłady działań na tym etapie to:

• Wstępne zapoznanie się zespołu, np. na spotkaniu przy kawie lub w ramach prezentacji.
• Określenie celu projektu i zadań, które trzeba wykonać.
• Ustalenie kierunku działań i sposobu komunikacji między członkami zespołu.

2. Storming

Etap, na którym w zespole zaczynają pojawiać się pierwsze trudności i konflikty. Członkowie zespołu starają się uzyskać wpływ na działania i decyzje w zespole, co może prowadzić do różnic zdań i rywalizacji.
Według modelu Tuckmana storming to etap, na którym pojawiają się pierwsze trudności i nieporozumienia. Członkowie zespołu próbują ustalić swoje pozycje i rywalizują ze sobą o wpływ na proces tworzenia. W takim momencie ważne jest, aby lider zespołu pomógł w rozwiązaniu problemów i wspólnie ustanowił zasady współpracy.
Przykładem stormingu w zespole programistycznym może być sytuacja, w której każdy członek zespołu ma swoje własne pomysły na sposób realizacji projektu i próbuje je narzucić reszcie zespołu. Mogą pojawić się również konflikty związane z różnicami w podejściu do programowania, wykorzystywaniu narzędzi i technologii czy priorytetach w realizacji zadań. Ważne jest, aby na tym etapie zbudować atmosferę zaufania i zrozumienia oraz pomóc członkom zespołu w lepszym poznaniu siebie nawzajem i wspólnym ustaleniu celów i sposobów ich osiągnięcia.

Przykłady działań na tym etapie to:

• Otwarta dyskusja i wymiana pomysłów na temat projektu.
• Rozmowy na temat różnych sposobów rozwiązania problemów.
• Wspólne określenie zasad komunikacji i postępowania w zespole.

3. Norming

Etap, na którym członkowie zespołu zaczynają się dogadywać i ustanawiają zasady współpracy. Zespół zaczyna działać bardziej efektywnie i harmonijnie, a trudności i konflikty ulegają zmniejszeniu.
Przykładem etapu norming w kontekście zespołu programistycznego może być sytuacja, w której po okresie niepewności i konfliktów, zespół zaczyna się stabilizować. Członkowie zespołu zaczynają nawiązywać lepszą komunikację, wykazują wzajemne zrozumienie i zaczynają bardziej skutecznie pracować w grupie. Programiści zaczynają się dzielić wiedzą i doświadczeniem, a ich zaangażowanie w projekcie zaczyna rosnąć. W tym etapie, członkowie zespołu zaczynają wypracowywać swoje reguły i standardy, co pozwala na poprawę jakości pracy i zwiększa wydajność zespołu. Współpraca między członkami staje się bardziej płynna, a wszelkie problemy, które się pojawiają, są rozwiązywane poprzez konstruktywną dyskusję i negocjacje. Dzięki temu zespół jest w stanie lepiej funkcjonować jako jedna całość i bardziej efektywnie pracować nad projektem.

Przykłady działań na tym etapie to:

• Określenie zasad współpracy i kierunku działań zespołu.
• Zgoda na kierunek działań i sposobu ich realizacji.
• Wspólne ustalenie celów, priorytetów i harmonogramu pracy.

4. Performing

Performing – Etap, na którym zespół osiąga najwyższą wydajność i skuteczność w działaniu. Członkowie zespołu współpracują ze sobą w sposób płynny i efektywny, podejmują szybkie decyzje i wykonują swoje zadania sprawnie.
Przykładem etapu performing w kontekście zespołu programistycznego może być sytuacja, w której zespół składa się z kilku doświadczonych programistów, którzy mają jasno określone role i zadania. Programiści wzajemnie uzupełniają swoje umiejętności i są zdolni do efektywnej współpracy, co prowadzi do wysokiej jakości produktu. W tym etapie zespół działa płynnie, z minimalnymi konfliktami, a każdy członek jest zaangażowany w osiągnięcie celów projektu. Pracując na wysokim poziomie, zespół jest w stanie efektywnie wykorzystać swoje umiejętności i osiągnąć cele projektu.

Przykłady działań na tym etapie to:

• Efektywne wykonywanie zadań i realizacja celów.
• Dobra komunikacja i współpraca między członkami zespołu.
• Akceptacja różnic między członkami zespołu i ich punktami widzenia.

5. Adjourning (Rozwiązywanie)

Ten ostatni etap odnosi się do końcowego etapu rozwoju zespołu, gdy projekt jest zakończony lub zadanie zostało wykonane. Na tym etapie zespół może odczuwać smutek lub przygnębienie ze względu na koniec projektu lub zadania. Jednak w końcu zespół może skupić się na tym, co osiągnął i jakie lekcje się nauczył. W tym czasie mogą być organizowane spotkania pożegnalne, podsumowujące i celebrowanie osiągnięć zespołu.
Przykładem etapu adjourning w kontekście zespołu programistycznego może być sytuacja, w której zespół pracował przez kilka miesięcy nad rozwojem aplikacji. Po wydaniu aplikacji na rynek, zespół zakończył swoją pracę, a jego członkowie zostali przypisani do innych projektów lub zadań. Na tym etapie mogą odbyć się spotkania końcowe, w trakcie których członkowie zespołu dzielą się swoimi wrażeniami z pracy, przemyśleniami na temat osiągnięć i porażek, a także wymieniają się podziękowaniami i życzeniami na przyszłość. Spotkanie końcowe jest okazją do refleksji nad przeszłością oraz dobrej zabawy i celebrowania osiągnięć zespołu.

Przykłady działań na tym etapie to:

• Zorganizowanie spotkania po zakończeniu projektu, podsumowanie i omówienie osiągnięć i trudności napotkanych podczas pracy.
• Złożenie podziękowań i pożegnań zespołowi, wyrażenie uznania za trud włożony w projekt.
• Zadbanie o dokumentację projektu i przechowanie jej w odpowiednim miejscu, aby była łatwo dostępna dla innych zespołów lub dla przyszłych projektów.
• Ocena pracy zespołu i indywidualnych członków, ustalenie mocnych i słabych stron projektu i podsumowanie nauk wyniesionych z projektu.
• Przygotowanie raportu końcowego, który przedstawi wyniki projektu, cele, osiągnięcia i wnioski dla osób zainteresowanych.
• Rozwiązanie formalności związanych z zakończeniem projektu, takich jak zwrócenie sprzętu, zamknięcie kont, zakończenie umów itp.

Podsumowanie

Model Tuckmana jest przydatnym narzędziem dla liderów zespołów i menadżerów, którzy chcą zrozumieć etapy rozwoju grupy i odpowiednio na nie reagować, aby grupa mogła pracować efektywnie i osiągać swoje cele.